Trzymaliście kiedyś na ręku chomika? Lemingi są z nimi spokrewnione. To małe gryzonie – mają 10–13,5 cm długości oraz 33–112 g wagi. Potrafią jednak przetrwać w najtrudniejszych terenach północnej Europy, Azji i Ameryki Północnej.
- Mają gęste futerko, które zapewnia im ciepło.
- Dodatkowo lemingom grenlandzkim na jesieni wzmacniają się dwa pazury w przednich łapach. Ułatwia im to przekopywanie zamarzniętej ziemi. Pazury ścierają się i na wiosnę znów wszystkie są równe.
Lemingi żerują przez całą dobę…
Kopią sieć podziemnych korytarzy, by bezpiecznie dostać się do pożywienia. W ich menu znajdują się: pędy traw, mchy, nasiona, czasem owady. W zimie zjadają korę oraz gałązki niskich drzew i krzewów.
Kiedy brakuje pożywienia, zjadają… inne lemingi.
Najciekawsze w ich trybie życia są zmiany w liczebności populacji…
Lemingi bardzo szybko się rozmnażają. Samica ma średnio trzy mioty w ciągu roku. Młode otwierają oczy dopiero 11 dni po porodzie, ale potem ich rozwój przyspiesza. Pięciotygodniowe samce są już gotowe do rozrodu. Nie mają czasu do stracenia, bo niewiele lemingów żyje aż dwanaście miesięcy. Zdarzają się jednak okresy (średnio co cztery lata), gdy populacja lemingów gwałtownie się zwiększa.
Na jednym hektarze tundry mieszka wówczas nawet 250 gryzoni.
Bardzo cieszy to drapieżniki, np. sowy śnieżne, lisy polarne czy wilki, dla których lemingi są głównym składnikiem menu.
Wyruszamy!
Lemingi nie zapadają w sen zimowy, a w ubogiej tundrze nie ma odpowiedniej ilości pokarmu dla kilkuset gryzoni. Dlatego pojedyncze osobniki, a czasami nawet całe grupy, wyruszają na poszukiwanie nowych siedlisk. Nie mają konkretnego celu. Biegną (z prędkością nawet 5 km/godz.) do 15 km dziennie. Pokonują doliny, przebywają rzeki, wchodzą do morza. Widziano nawet lemingi wędrujące po lodzie 55 km od brzegu oceanu!
Co to za skoki?
Lemingi norweskie podczas swoich wędrówek skaczą do wody z wysokich brzegów fiordów. Nie są w stanie dostać się na drugi brzeg (potrafią przepłynąć najwyżej 200 m, czyli osiem długości basenu) i toną. To dało początek legendzie, że gryzonie te popełniają zbiorowe samobójstwa. To nieprawda. Odpowiada za to ukształtowanie terenu (gdyby mieszkały na rozległych równinach, nie natrafiłyby na morze) i fakt, że gryzonie nie potrafią ocenić odległości.
Lemingi-wędrowcy nie wracają do swoich siedlisk…
Jeśli natrafią na korzystne warunki do życia, zakładają nową kolonię. W przeciwnym wypadku – zginą.
Zapraszamy do czytania i prenumeraty naszego miesięcznika!
Zdjęcie wprowadzające: Nick Pecker/Shutterstock.com