W życiu każdego człowieka są ważne momenty…
Tytuł lektury: „Katarynka”
Autor: Bolesław Prus
Gatunek literacki: nowela
Katarynka – co to?
Czasy, w których pod oknami naszych domów rozlegały się dźwięki katarynki, należą już do przeszłości. Nic więc dziwnego, że możesz nie wiedzieć, czym jest i jak wygląda katarynka. Jest to instrument muzyczny, który przypomina nieco ozdobne pudło. Nie gra się na nim tak jak na skrzypcach, lecz odtwarza mechanicznie melodię, kręcąc korbą. Melodię tę wygrywają znajdujące się w katarynce piszczałki.
O CO MOŻE ZAPYTAĆ CIĘ NAUCZYCIEL PO PRZECZYTANIU „KATARYNKI”?
→ Wyjaśnij pojęcie „nowela”.
Nowela to krótki utwór pisany prozą, mający jeden wątek i zakończony puentą. Jego kompozycja (budowa) podobna jest trochę do kompozycji dramatu – cały czas czekamy w napięciu, aż coś się wydarzy.
→ Jak sądzisz, dlaczego Bolesław Prus zatytułował utwór „Katarynka”?
Katarynka pełni w noweli Prusa ważną funkcję. Za jej sprawą niewidome dziecko odzyskało radość życia, a główny bohater (pan Tomasz) stał się lepszy: przestał myśleć tylko o sztuce i pracy, postanawiał natomiast pomóc obcej osobie.
→ Co wiemy o panu Tomaszu?
Głównym bohaterem „Katarynki” jest starszy pan, od 30 lat przemierzający te same ulice miasta, w którym mieszkał. Pan Tomasz, bo o nim mowa, miał ustalone poglądy i wyznawał surowe zasady. Jednak jego życie nagle się zmieniło. Z zawodu był adwokatem.
→ Jak wyglądał pan Tomasz?
Wygląd głównego bohatera:
• rumiana twarz
• siwe, łagodne oczy
• powiększająca się z roku na rok łysina
• pochylona sylwetka
• eleganckie ubranie – latem ciemnogranatowe palto, popielate spodnie, eleganckie buty i trochę wyszarzały cylinder, do tego, w zależności od pogody, laska lub parasol
→ Jak zachowywał się pan Tomasz?
Sposób bycia (zachowanie) głównego bohatera:
• grzeczność i uprzejmość
• życzliwość
• spokój i łagodność
• ciągłe zamyślenie
• dobry humor
• wybuchy gniewu i rozdrażnienie tylko wówczas, gdy pod oknem grała katarynka
→ Co lubił, a czego nie lubił pan Tomasz?
Pan Tomasz lubił:
• chodzić na dobre koncerty i przedstawienia
• urządzać swoje mieszkanie tak, by każdy przedmiot był dziełem sztuki
• przyjmować gości
• pomagać innym
Pan Tomasz nie znosił:
• katarynek i kataryniarzy; uważał, że katarynki zabijają ducha prawdziwej muzyki, a muzykę powinni tworzyć ludzie, a nie maszyny, był przekonany, że kataryniarze wyłudzają pieniądze za słuchanie czegoś, co nie jest muzyką
→ Który moment w życiu pana Tomasza okazał się dla niego ważny?
W życiu pana Tomasza ważny stał się moment, w którym do mieszkania w budynku naprzeciwko wprowadziły się dwie dorosłe kobiety z małą dziewczynką. Mecenas słuchał, o czym rozmawiały, obserwował ich życie. Najbardziej interesowało go jednak dziecko. Dziewczynka z naprzeciwka:
• dwa lata wcześniej straciła wzrok,
• miała ciemne włosy i bladą twarzyczkę,
• była bardzo poważna,
• uważała, że w jej nowym domu jest smutno,
• godzinami przesiadywała w oknie, patrząc prosto w słońce,
• nasłuchiwała wszelkich możliwych odgłosów,
• ożywiła się tylko dwa razy – kiedy mama przyniosła jej bukiecik kwiatów oraz gdy na podwórzu rozległy się dźwięki katarynki.
Kiedy nastąpił nagły zwrot?
Gdy nowy dozorca nieopatrznie wpuścił na podwórko kataryniarza, mała sąsiadka mecenasa bardzo się tym ucieszyła. Tańczyła i śmiała się. Pan Tomasz natomiast, widząc radość dziecka, przemógł swą ogromną niechęć do kataryniarzy. Postanowił nie tylko nie zakazywać im wejścia na podwórko, ale również poszukać dziewczynce dobrego lekarza.
Lektury szkolne i mnóstwo innych ciekawych książek można kupić w naszym sklepie: www.edukram.pl! Zapraszamy!
Zachęcamy też do czytania miesięcznika Victor Junior!
Zdjęcie wprowadzające: fot. Dani R/Shutterstock.com