Nie znoszą upałów. Nie umieją pływać. Nie muszą jeść codziennie. Co jeszcze warto wiedzieć o salamandrach plamistych?

Jaszczurki to gady, ale jest rząd płazów, które przypominają je wyglądem. Z tego powodu traszki i salamandry zalicza się do płazów ogoniastych. Największym ich przedstawicielem jest salamandra plamista – jej walcowate ciało może osiągnąć nawet 32 cm.

• Samce są większe i mają bardziej masywną budowę.
• Nie ma natomiast różnic w ubarwieniu. U obu płci czarny i błyszczący wierzch ciała (spód jest szary) zdobią żółte lub pomarańczowe plamy. Co ciekawe, nie ma zwierząt o identycznym układzie plam. Każde ma swój własny wzór.

Wygląd pomaga salamandrom ukryć się w runie leśnym…

Jaskrawe wzory informują o truciźnie zawartej w skórze i odstraszają drapieżniki. Gruczoły jadowe znajdują się po bokach płaskiej głowy oraz na środku grzbietu. Gęsta, biało-żółta wydzielina dla człowieka jest niegroźna. Może jednak podrażnić oczy, śluzówkę i powodować pieczenie.

Nikomu chyba nie trzeba przypominać, że dzikich zwierząt nie należy dotykać?

Salamandry plamiste można spotkać w prawie całej Europie…

W polskich górach biegnie północna granica ich występowania. Najliczniej występują w paśmie 600–800 m n.p.m.

• Lubią wilgotne lasy liściaste, zwłaszcza bukowe.
• Prowadzą samotniczy tryb życia, choć zdarza im się zimować w grupie nawet kilkudziesięciu osobników.
• W sen zapadają w listopadzie-grudniu. Budzą się już w marcu.
• Za dnia salamandry kryją się pod pniami, w norach czy wśród mchu. Potrafią wykopać tunel o szerokości ok. 5 cm i długi na 40 cm. Chowają się tam podczas upałów, które pozbawiają je energii.
• Na poszukiwanie jedzenia wychodzą nocą lub w pochmurne dni.
• W ich menu znajdują się skąposzczety (np. dżdżownice) i nagie ślimaki. Lubią też owady czy pajęczaki, ale zazwyczaj są dla nich za szybkie.😊 Na swoich krótkich nogach (po 4 palce w przednich łapach, po 5 w tylnych) poruszają się bardzo niezgrabnie. Nieudane łowy to jednak nie problem. Bez jedzenia wytrzymają nawet kilka tygodni.

W kwietniu-maju samica szuka niezbyt bystrego potoku lub zbiornika płytkiej wody…

Zanurza w wodzie tylną część ciała i rodzi średnio 40 larw o długości 22–37 mm. To bardzo niebezpieczny proces, bo salamandry nie potrafią pływać. Jeśli nurt jest zbyt rwący lub brzeg zbiornika jest stromy, samica nie będzie w stanie wrócić na brzeg i się utopi.

Kijanki żyją w wodzie ok. trzech miesięcy. Przeobrażają się w małą postać dorosłą (ok. 6 cm długości) i wychodzą na brzeg.

Salamandry żyją w naturze ok. 10 lat. Nie mają naturalnych wrogów. Zagraża im człowiek i jego ingerencja w środowisko:

• wylesianie,
• regulacja wód, zwłaszcza betonowa obudowa brzegów,
• zmiany klimatu (susze i ulewne deszcze, podczas których się topią),
• samochody i
• quady pędzące przez lasy.

***

Całkowita liczebność gatunku spada. W Polsce salamandry występują na obszarach chronionych, m.in. na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego (woj. małopolskie), który umieścił kolorowego płaza w swoim logo.

Zapraszamy do czytania i prenumeraty Victora Juniora!

Zdjęcie wprowadzające: fot. Magda Opoka/Shutterstock.com