Jaki będzie świat, kiedy skończysz szkołę i zaczniesz myśleć o wyborze zawodu? Prawda jest taka, że dziś tego nikt nie wie.

Oczywiście naukowcy usiłują pewne trendy przewidywać. The Future of Humanity Institute przy Uniwersytecie Oxfordzkim opublikował raport, z którego wynika, że 75% obecnych uczniów w przyszłości będzie wykonywało zawód, który jeszcze nie istnieje. Dziwne, prawda? Bo jak tu uczyć się czegoś, czego jeszcze nie ma?

Na szczęście ci sami naukowcy opracowali wytyczne, które mogą pomóc w przygotowaniu się do tej niewyobrażalnej zmiany. To lista kompetencji przyszłości.

Czym są kompetencje przyszłości?

To cechy i umiejętności, które według Raportu Światowego Forum Ekonomicznego „The Future of Jobs” 2020 i przewidywań naukowców przydadzą się w przyszłości na rynku pracy. Należą do nich między innymi:

• myślenie analityczne i innowacyjne, a więc umiejętność wyciągania wniosków na podstawie dostępnych danych,
• umiejętność myślenia nieszablonowego, nie zawsze „zgodnego z kluczem”,
• aktywne uczenie się, myślenie krytyczne, czyli umiejętność podważania faktów i zastanawiania się, czy to, co nam przedstawiono, na pewno jest prawdą,
• umiejętności przywódcze,
• odporność na stres i elastyczność,
• inteligencja emocjonalna,
• umiejętność prowadzenia negocjacji.

Czy tego wszystkiego nauczysz się w szkole?

Powiedzmy to sobie otwarcie. Czasami.

→ Bywają przedmioty, na których nauczyciele umożliwiają ci rozwój kreatywności i tworzą zadania, które pozwalają na ćwiczenie rozwiązywania problemów przy użyciu niesztampowych technik.

→ Wciąż wiele jest jednak lekcji, na których uczeń ma słuchać, a jego interakcja z innymi i z nauczycielem ogranicza się do kontaktu wzrokowego podczas wysłuchania, co ma robić. Czy taki uczeń jest stracony i nie może ćwiczyć kompetencji przyszłości? Nic podobnego.

Wiele kompetencji przyszłości można ćwiczyć samemu, w czasie wolnym albo poprzez wyrabianie sobie nawyku kreatywnego rozwiązywania problemów. 

Jak rozwijać myślenie analityczne?

Umysł analityczny to umysł, który umie przetwarzać dane, jakie już ma. Nie można analizować pustki. Abyś umiał szukać w głowie odpowiedzi na pytania, musisz te pytania najpierw zadać, a później dysponować narzędziami, które pozwolą ci poszukać na nie odpowiedzi.

• Aby takie zasoby mieć, dużo czytaj. 
• Ucz się nowych rzeczy. Postanów sobie, że co tydzień spróbujesz nauczyć się czegoś nowego. To może być np. nowy sposób zaplatania bransoletki albo dwa słówka z angielskiego.
• Rozwiązuj zadania matematyczne, krzyżówki i inne formy szaradziarskie. Zbiory takich zagadek można niedrogo kupić w każdym kiosku.

Czym jest myślenie krytyczne i jak je u siebie kształcić?

Myślenie krytyczne to umiejętność czytania lub słuchania ze zrozumieniem wsparta o analizę tego, co słyszysz lub czytasz i umiejętność zadania sensownego pytania.

• Osoba, która myśli krytycznie, niczego nie przyjmuje za pewnik. Zawsze szuka prawdziwej, niekoniecznie odruchowo nasuwającej się, odpowiedzi. Jeśli np. czytasz w książce do historii o postanowieniach traktatu wersalskiego, zamiast wkuwać je na pamięć, zastanów się, jak je oceniasz. Czy były odpowiednie? A może zbyt ostre? A może gdyby były łagodniejsze, można by uniknąć II wojny światowej? A może wprost przeciwnie?

W tym momencie ktoś mógłby zapytać: „A po co się tak męczyć?”…

Przecież szkoła wymaga czasami tylko przepisania z tablicy, odpowiedzenia na pytania zgodnie z podanym wyżej tekstem i nauczenia się tych odpowiedzi na pamięć. Tak (niestety) bywa.

Jednak prawdziwe życie nie zawsze przypomina, a w przyszłości jeszcze mniej będzie przypominało, szkołę. W prawdziwym życiu, chcąc wykonywać wymarzony (choć dziś może jeszcze nieistniejący) zawód, będziesz musiał być innowacyjny, chętny do uczenia się, krytycznie i analitycznie myślący, kreatywny, elastyczny… Jednym słowem, pracodawca będzie oczekiwał, że będziesz już to wszystko umiał.

Dlatego warto uczyć się już teraz. Tym bardziej, że nabywanie kompetencji przyszłości jest zwyczajnie przyjemne. Mózg lubi wyzwania. Spróbuj, a sam się przekonasz!😊

Cały artykuł do przeczytania w marcowym wydaniu Victora Juniora! 

Zapraszamy do czytania i prenumeraty! 

Zdjęcie wprowadzające: fot. Jihan Nafiaa Zahri/Shutterstock.com