Na świecie żyje ok. 280 tys. par bocianów. Nie mają łatwego życia, muszą dostosować się do zmian, jakie wprowadza człowiek.

Bocianie gniazda to solidne konstrukcje. Rozbudowywane co roku, mogą osiągnąć 2 m wysokości i 2 m średnicy. Te najstarsze ważą nawet kilkaset kilogramów, a zdarzyło się i prawie dwutonowe!

Ptaki budują je z:

• patyków różnej grubości,
• słomy,
• szmat

i darni, czyli wierzchniej warstwy gleby.

Niestety, czasem wykorzystują też znalezione na polach linki, co może się źle skończyć dla zaplątanych w nie pisklaków. Jeśli zatem zobaczycie podczas wycieczki wyrzucone sznurki, zawsze zabierajcie je ze sobą i wyrzucajcie do koszy!

***

Bocianie gniazda zamieszkują także wróble, szpaki, a w dolnych częściach – nawet kuny!

Czy gniazdo ma stałych mieszkańców?

Nie zawsze. Dorosłe samce starają się przylecieć na tyle wcześnie, by zająć swoją miejscówkę z poprzedniego roku. Zdarza się, że w to miejsce przylecą też znane im partnerki. Jednak bociany gniazdujące w Polsce lecą do Afryki, pokonując 10-12 tys. km w jedną stronę. Po drodze czyha wiele niebezpieczeństw, przede wszystkim: kolizje z liniami energetycznymi i polowania.

Nam wydaje się to niewyobrażalne, ale w Afryce, np. w Libanie, który jest ważnym punktem podczas ptasich przelotów, strzelają do ptaków nawet 10-latkowie!☹ Polowania urządzają też mieszkańcy Malty, Cypru czy Omanu. W Ugandzie, zniszczonej przez przychodzące na przemian susze i powodzie, panuje głód. Migrujące bociany to źródło pożywienia dla całej rodziny.

Ptaki, które teraz są w Polsce, na razie mają inne zmartwienia. W lipcu w okolicach bocianich gniazd panuje spore poruszenie. Rodzice cały czas są w ruchu, by zatkać otwarte czarne dzioby (kolor czerwony pojawia się później). Pisklęta mają już miesiąc i zaczynają sprawdzać możliwości swoich skrzydeł. W połowie sierpnia zaczną się ich odloty. Jako pierwsze startują osobniki dorosłe, które nie prowadziły lęgów, później młodzież, a ostatnie – ptaki dorosłe, które prowadziły lęgi.

Ile bocianów żyje na świecie?

Z przeprowadzonego w ub. roku VIII Międzynarodowego Cenzusu Bociana Białego wynika, że ok. 280 tys. par.

Ptaki wracają do Europy Zachodniej, z której wcześniej zniknęły, m.in. do: Francji, Belgii, Holandii i Szwajcarii.

Wielka Brytania przywraca je za sprawą osobników z Polski. W naszym kraju żyje co szósty biało-czarny ptak, czyli ok. 45 tys. par.

Dziesięć lat temu (spis odbywa się co dekadę) przylatywało do nas 10 proc. bocianów więcej. Teraz prześcignęła nas Hiszpania. Tam wiele ptaków w ogóle nie odlatuje na zimę. Nauczyły się korzystać z resztek wyrzucanych przez ludzi. Trend ten powoli wkracza do Polski.

Gniazda przy wysypiskach śmieci zauważono m.in. w Gorzowie (woj. lubuskie). Choć nie jest to dla ptaków najzdrowsza dieta, to na zachodzie kraju odnotowano wzrost liczby bocianów. Ubyło ich, niestety, we wschodniej Polsce, gdzie było ich najwięcej. Jednak zmiany w krajobrazie rolniczym, np. obsiewanie ogromnych pól rzepakiem lub kukurydzą, nie służą ptakom.

Ze spisu (z województw, które przesłały dane) wynika, że bocianich par:

• w dolnośląskim jest ok. 481 (o 9 proc. mniej niż 10 lat wcześniej)
• w kujawsko-pomorskim – 1600 (spadek o 20 proc.)
• w lubelskim – 5600 (wzrost o 8 proc.)
• w lubuskim – ok. 798 (wzrost o 30 proc.)
• w łódzkim – 1850 (wzrost o 12 proc.)
• w małopolskim – 619 (wzrost o 14 proc.)
• w mazowieckim – 7650 (wzrost o 7 proc.)
• w opolskim – 367 (spadek o 9 proc.)
• w pomorskim – ok. 1500 (spadek o 20 proc.)
• w świętokrzyskim – 904 (wzrost o 13 proc.)
• w wielkopolskim – ok. 2400 (wzrost o 20 proc.)

Co dzieje się w bocianim gnieździe?

Grupa EkoLogiczna prowadzi transmisję na żywo za stronie grupaekologiczna.org.pl. Przyrodnicy zakładają też niektórym bocianom nadajniki i można śledzić trasę ich przelotu. Więcej informacji znajdziecie na profilu organizacji na FB.

Zdjęcie: fot. fotokaleinar/Shutterstock.com

Zapraszamy do czytania miesięcznika Victor Junior!