To dobrze wiedzieć o lekturze:

Autor: Frances Hodgson Burnett

Tytuł: „Mała księżniczka”

Czas akcji: przełom XIX i XX w.

Miejsce akcji: Londyn (Wielka Brytania)

Gatunek literacki: powieść obyczajowa

→ Czy Sara Crewe była zwyczajną dziewczynką?

Jest wielu dziecięcych bohaterów literackich, z którymi możesz się utożsamiać (czyli uważać, że jesteś taki sam jak oni), jednak Sara Crewe prawdopodobnie do nich nie należy. Z jakiego powodu? Jak pamiętasz, Sara miała parę niezwykłych cech charakteru, które sprawiały, że była wyjątkowa. Przede wszystkim w każdej sytuacji zachowywała maniery księżniczki, czyli:

• nie odpowiadała na zaczepki, gdy była na kogoś zła,
• milczała, gdy ją obrażano,
• nie była złośliwa,
• pomagała innym,
• była dumna z tego, kim jest.

Gdy Sara żyła w dostatku, nazywano ją księżniczką ze względu na posiadany majątek. Dziewczynka udowodniła jednak, że jest prawdziwą księżniczką: gdy pracowała ponad swoje siły, nie dojadała i często była zziębnięta.

→ Co oznacza wyraz „obyczaj”? Wymień dwa obyczaje, o których jest mowa w lekturze.

Obyczaj jest to przyjęty przez jakąś społeczność (lub jednego człowieka) sposób postępowania w określonych sytuacjach. W „Małej księżniczce” jest mowa m.in. o takich obyczajach jak oddawanie dziewcząt z zamożnych domów na pensje czy wykorzystywanie sierot (dzieci, które nie miały rodziców) jako służących.

Powieść obyczajowa to długi utwór napisany prozą, w którym oprócz wątku głównego występuje kilka wątków pobocznych. Powieść obyczajowa opowiada o obyczajach przedstawionych w niej ludzi i społeczeństwa, w którym ci ludzie żyją.

→ Sara – czy była zwyczajną dziewczynką?

Główna bohaterka powieści Frances Hodgson Burnett to Sara Crewe. Dziewczynka była sierotą – jej mama zmarła przy porodzie, a tata, gdy miała 11 lat. Wówczas Sara musiała zacząć pracować na swoje utrzymanie – została służącą na pensji panny Minchin. Mogła liczyć tylko na przyjaciół i… własną wyobraźnię.

• Jak wyglądała?

Przed śmiercią taty Sara była pięknym i zadbanym dzieckiem. Miała śliczne szarozielone oczy i gęste czarne włosy zawsze starannie uczesane. Nosiła drogie suknie, płaszcze, kapelusze i buciki. Po śmierci kapitana Crewe’a, z powodu niedożywienia, dziewczynka bardzo schudła. Twarzyczka Sary zrobiła się bardzo drobna (dlatego oczy wydawały się jeszcze większe), a włosy opadały jej bezładnie na ramiona. Dziewczynka musiała nosić za krótkie czarne sukienki, dziurawe buty i stare płaszcze.

• Jaki miała charakter?

Sara odznaczała się wyjątkową:

• inteligencją (bardzo lubiła się uczyć, znała język angielski i francuski, czytała książki w języku niemieckim),
• wytrwałością i ambicją (nawet gdy była bardzo zmęczona, uczyła się nocą),
• dumną (nie lubiła o nic prosić),
• powagą (często zachowywała się jakby była już dorosła),
• pogodą ducha (nie załamywała się z byle powodu),
• opiekuńczością (zajęła się Lottie jakby była jej mamą),
• wyobraźnią (dzięki niej mogła opowiadać wspaniałe historie i w trudnych chwilach udawać, że jest kimś innym).

→ Kim byli bohaterowie drugoplanowi?

Bohater główny – postać, której dotyczy utwór literacki (związana z wątkiem głównym utworu).

Bohater drugoplanowy – postać, której losy nie są najważniejszym tematem utworu literackiego (związana z wątkiem pobocznym).

Tomasz Carrisford – przyjaciel czy zdrajca?

Ojciec Sary, kapitan Ralph Crewe, był angielskim oficerem stacjonującym w Indiach. Nie miał głowy do interesów, ale chciał pomnożyć swój majątek. Oddał więc wszystko, co miał, przyjacielowi, Tomaszowi Carrisfordowi, aby ten zainwestował w kopalnie diamentów. Po pewnym czasie przyjaciel zniknął, a kapitan, zmożony chorobą i troską, umarł. Jednak pan Carrisford mógł się w pełni usprawiedliwić: zachorował wcześniej niż kapitan Crewe, sądząc, że stracił pieniądze przyjaciela. Gdy wyzdrowiał, natychmiast zajął się poszukiwaniem Sary.

Sprawdź, co pamiętasz z lektury!

Minitest

1.

Z jakich krajów pochodzili rodzice Sary?

a) Mama z Francji, tata z Wielkiej Brytanii.

b) Mama z Wielkiej Brytanii, tata z Francji.

c) Mama z Indii, tata z Wielkiej Brytanii.

2.

Ile lat miała Sara, gdy przybyła do Londynu?

a) 6

b) 10

c) 7

3.

Gdzie wcześniej mieszkała dziewczynka?

a) We Francji.

b) W Indiach.

c) W Polsce.

Odpowiedzi:

1. a, 2. c, 3. b.

Zdjęcie wprowadzające: fot. Prostock-studio/Shutterstock.com